Nazca, zbulohet misteri i shtigjeve

ROME - Shenjat e Nazca: eshte misteri me i diskutuar per qyteterimin parakolumbian. Shtrihen ne Peru ne nje siperfaqe prej 400 kilometra katror, por per ta admiruar bukurine e saj eshte e nevojshme te ndodhesh nje lartesi te madhe. Dhe per ta kuptuar ate duhet te kthehemi mbrapa ne kohe rreth 2000 vjet. Arkeologu Tomasz Gorka, i universitetit te Monakos, thote per revisten New Scientist: se kolibri, majmuni, merimanga dhe gjithe figurat e tjera ishin shenjat e shtigjeve te shenjta duke mos pranuar teorite mbi jashtetokesoret apo krijesa te tjera te panjohura. Edhe pse qendron dyshimi per vizatime gjigande te cilat mund te shihen vetem nga lart dhe nga asnje mal aty afer. Ky spektakel mbreslenes terheq mijera turiste cdo vit.

“Shenjat e Nazca-s kane qene shtigje ritualesh. – shpjegon Giuseppe Orefici, drejtor i Qendres Italiane per Studimin dhe Kerkim Parakolumbian- Jane figura qe therrasin hyjni, te realizuara me nje sistem shume te thjeshte, duke levizur gure te cilet permbajne oksid hekuri nga siperfaqja e shkretetires”

Gorka ka analizuar dy gjeoglife, duke u perqendruar tek figurat trapezoide dhe duke matur anomalite e fushes magnetike tokesore te provokuar nga disa ndryshime te dendesise se ajrit ne disa thellesi. Ai dhe ekipi i tij kane shetitur te gjithe njesine arkeologjike me aparatura gjurmuese tokesore. “Kemi gjetur shume shenja te tjera – shpjegon ai- ne brendesi te figurave trapezoide, te cilat nuk eshte e mundur te shihen as nga lart. Gjeoglifet qe shohim sot jane shkalla e fundit e nje procesi te gjate ndertimi gjate se ciles e gjithe njesia e vizatimeve eshte modifikuar, rimodeluar dhe fshire nga perdorimi i shpeshte”

Populli i Nazca-s festonin orken detare dhe te gjitha hyjnite te lidhura me kultin e ujit. Ketij qyteterimi antik peruvian te lulezuar ne mes te viteve 300 p.e.s dhe 700 m.e.s i pelqente te bente gjera madheshtore. Gjate festave fetare te cilat zhvilloheshin ne nje territor te gjere 1000 kilometra dhe po aq te gjate perdoreshin qendra gjigande ceremoniale e Cahuachi, por ajo u shkaterrua ne vitin 450 m.e.s. Atehere populli i Nazca-s vendosi te festoje hyjnite e tij duke perdorur vetem shtigjet e shenjta te cilat sot quhen “shenjat e Nazca-s”, ndersa nga vendasit “shkretetira qe flet”. Shenjat jane realizuar me nje segment te vetem, me vetem nje hyrje dhe nje dalje dhe cdo vizatim fillon ashtu si mbaron.
Gjithshka eshte realizuar duke levizur gurat nga siperfaqja e shkretetires dhe duke krijuar nje kontrast me gurat egzistues. Relievi i Nazca-s eshte me shume ere, por shkembinjte e siperfaqes e thithin mire ngrohtesine duke lejuar ajrin te ngrihet. Fale ketij sistemi vizatimet gjigande kane mundur te qendrojne te palevizshme per mijera vjet.

I pari qe i dalloi keto figura ishte aviatori Toribi Mija, ne 1927, gjate nje prej fluturimeve te linjes mbi territor. Aij mendoi se ishin rruge. Por studiuesve iu deshen vite per te kuptuar dicka mbi keto figura. Ne 1939 arkeologu amerikan Paul Kosok i studioi shenjat trapezoide por vetem ne 1946, fale gjermanes Maria Reiche u bene kerkime te thelluara mbi kuptimin e tyre. Sipas astrologjise mbas shenjave dhe shtigjeve fshihet nje kalendar astronomik, ka dhe nga ata qe mendojne se behet fjale per nje piste uljeje te jashtetokesoreve.